سنخ‌شناسی طلاق و پیامدهای اجتماعی آن (مطالعه موردی: زنان مطلقۀ تحت پوشش کمیتۀ امداد امام خمینی (ره) استان چهارمحال و بختیاری)

این پژوهش با هدف بررسی انواع طلاق و پیامدهای اجتماعی آن انجام‌ شده است و در آن از نظریۀ کنش عقلانی وبر و کنش منطقی پارتو و همچنین نظریۀ اقتصادی گری بکر مبنی بر گونه‌‌های طلاق عقلانی (جاه‌طلبانه، فاعلانه، توافقی، منفعلانه) و طلاق غیرعقلانی (اجباری و شتاب‌زده) با متغیرهای سرمایۀ اجتماعی، کیفیت زندگی، امنیت اجتماعی و اخلاقی، فرصت‌های اجتماعی، دوگانگی نقش، رابطه‌های اجتماعی و پایگاه اجتماعی استفاده شده است. پژوهش حاضر، با روش پیمایشی و روش‌شناسی کمی انجام شده است. جامعۀ آماری، همۀ زنان مطلقۀ تحت پوشش کمیتۀ امداد استان چهارمحال و بختیاری در سال 1395 بوده است که تعداد 400 نفر با استفاده از فرمول نمونه‌گیری کوکران و با تکنیک طبقه‌ای منظم با ابزار پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته و استاندارد (در حوزۀ کیفیت زندگی و سرمایۀ اجتماعی) مطالعه و بررسی شده‌اند. ابزار سنجش با روایی صوری و سازه‌ای (تحلیل عاملی) ارزیابی شده است و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برابر با 87/0 اعلام‌ شده است. داده‌ها نیز در دو سطح توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم‌افزارهای آماری Spss و Amos ارائه‌ شده است. نتیجه‌ها نشان می‌دهند همۀ متغیرهای پژوهش در سطح p=/0001 معنی‌دار بوده‌اند؛ به طوری که طلاق عقلانی جاه‎‌طلبانه برارتباط‌های اجتماعی، فرصت‌های اجتماعی، امنیت اجتماعی و اخلاقی و کیفیت زندگی، تأثیر مثبت و مستقیم و بر سرمایۀ اجتماعی، دوگانگی نقش و پایگاه اجتماعی، تأثیر منفی و معکوس دارد. طلاق عقلانی فاعلانه بر ارتباط‌های اجتماعی، فرصت‌های اجتماعی و پایگاه اجتماعی، تأثیر منفی و معکوس و بر سرمایۀ اجتماعی، امنیت اجتماعی و اخلاقی و دوگانگی نقش، تأثیر مثبت و مستقیم دارد. طلاق عقلانی توافقی بر ارتباط‌های اجتماعی، فرصت‌های اجتماعی و کیفیت زندگی، تأثیر منفی و معکوس و بر سرمایۀ اجتماعی، امنیت اجتماعی و اخلاقی و دوگانگی نقش، تأثیر مثبت و مستقیم دارد. طلاق عقلانی منفعلانه بر ارتباط‌های اجتماعی متمرکز، فرصت‌های اجتماعی و کیفیت زندگی، تأثیر مثبت و مستقیم و بر سرمایۀ اجتماعی، امنیت اجتماعی و اخلاقی و دوگانگی نقش، تأثیر منفی و معکوس دارد. طلاق غیرعقلانی شتاب‌زده و اجباری بر فرصت‌های اجتماعی، تأثیر منفی و معکوس و بر سرمایۀ اجتماعی، دوگانگی نقش و امنیت اجتماعی و اخلاقی، تأثیر مثبت و مستقیم دارد. در کل نتیجه‌ها نشان می‌دهند طلاق‌های عقلانی، پیامدهای اجتماعی کمتری نسبت به طلاق‌های غیرعقلانی ‌دارند و با توجه به نقش فاعل کنش در تصمیم به طلاق، پیامدها نیز متفاوت‌اند.